Zacznijmy od początku.
IZKR IZ zatytułował swój wątek pytaniem: czy na każdej stacji pociągi mogą mieć możliwość zmiany kierunku jazdy? Po czym sam sobie odpowiedział – zgodnie z prawdą – pisząc: wg Ir-1 właśnie po to jest stacja i jej definicja wyraźnie mówi o tym że tak. I to byłoby wyczerpaniem tematu, gdyby nie dalsza część jego wpisu: ale mamy jeszcze mijanki, który to zapis spowodował pojawienie się kolejnych wpisów, doskonale rozmywających temat i doskonale gubiących się w zapisach instrukcji i ich – najczęściej nieprawidłowych – interpretacjach.
A zatem –
1. Instrukcja Ir-1(R-1) nosi nazwę Instrukcja o prowadzeniu ruchu pociągów, w której wyodrębniono rozdział 2 pt. Manewry, poświęcony tym wszystkim zamierzonym ruchom pojazdów kolejowych oraz związanych z nimi czynności, które nie są wjazdem, wyjazdem i przejazdem pociągu.
Oznacza to, że wszystkie pozostałe części, w tym ta zawarta w § 3, dotyczą ruchu pociągów, bo właśnie w oparciu o ten rodzaj ruchu został zbudowany i określony podział posterunków ruchu.
Wracając do definicji stacji – Stacja jest to posterunek zapowiadawczy, w obrębie którego, oprócz toru głównego zasadniczego, znajduje się co najmniej jeden tor główny dodatkowy, a pociągi mogą rozpoczynać i kończyć jazdę1), krzyżować się i wyprzedzać2), jak również zmieniać skład lub kierunek jazdy3). Duże stacje mogą być podzielone na rejony stanowiące osobne posterunki zapowiadawcze5). Stacja, na której układ torów umożliwia jedynie krzyżowanie i wyprzedzanie pociągów, nazywa się mijanką4).
1) rozpoczęcie i zakończenie jazdy pociągowej może wiązać się z określonymi jazdami manewrowymi, takimi jak choćby odstawienie składu na tory postojowe, podstawienie składu z torów postojowych, rozformowane składu pociągu, zjazd lokomotywy do lokomotywowni, wyjazd lokomotywy z lokomotywowni na pociąg, przerabianie (zestawianie) składów pociągowych;
2) krzyżowanie i wyprzedzanie są ruchami typowo pociągowymi, wykonywanymi na istniejącym układzie torowym stacji (przy pomocy odpowiednio skonfigurowanych urządzeń srk);
3) zmiana składu lub kierunku jazdy dotyczy właśnie pytania i oznacza także wiążące się z tym konieczne ruchy manewrowe, polegające na przerobieniu składu, zmianie czoła pociągu, w tym ewentualny tzw. oblot lokomotywy;
4) takie określenie mijanki dotyczy stacji, posiadającej wyłącznie dwa tory przebiegowe (główny zasadniczy i główny dodatkowy), na której ruch pociągowy jest ograniczony tylko do krzyżowania i wyprzedzania – i tak też jest układany rozkład jazdy dla takich posterunków, co nie oznacza, że nie można na takiej stacji wykonać innych czynności, wynikających z definicji stacji. I mimo, że na mijance rozkład jazdy przewiduje wyłącznie przejazdy, krzyżowania i wyprzedzania pociągów (jazdy pociągowe), to semafory wyjazdowe w usrk przekaźnikowych i wyższego rzędu powinny posiadać możliwość podania sygnału Ms2 (wraz z odpowiednimi tarczami manewrowymi powrotnymi). To, że istnieją na sieci kolejowej mijanki bez możliwości podania sygnału Ms2 na semaforach wyjazdowych i nie ma powrotnych tarcz manewrowych, jest błędem projektowym, który zaprzecza definicji stacji.
Wystarczy wspomnieć sytuację, gdy jest np. konieczność wyłączenia uszkodzonego wagonu. I jak to wówczas zrobić? Jeżeli na mijance jest nastawnia, to manewry można wykonać na ręczne sygnały, a jeśli stacja jest sterowana z LCS, którego nastawnia jest kilka kilometrów dalej? Takie projektowanie wprost narusza zasady bezpieczeństwa, które także są określone w przepisach.
5) Duże stacje mogą być podzielone na rejony stanowiące osobne posterunki zapowiadacze, szczególnie tam, gdzie następuje rozdział ruchu pasażerskiego i towarowego, a także rozdział ruchu dalekobieżnego i podmiejskiego, co związane jest także z zabudową osobnych posterunków technicznych (nastawni).
Nie można także mieszać ze sobą podziału ruchowego (posterunki ruchu) z podziałem ekspedycyjnym (posterunki ekspedycyjne), bo jest to zupełnie odrębny podział. Należy pamiętać, że są stacje, które nie pełnią żadnych czynności ekspedycyjnych i są punkty ekspedycyjne (np. przystanek osobowy z bocznicą lub ładownią), które pełnią czynności ekspedycyjne w pełnym lub częściowym zakresie.
Paweł pisze - Jest jeszcze jedna drobna nieścisłość w definicji stacji - co w przypadku, gdy posterunek umożliwia rozpoczynanie, kończenie biegu, zmianę kierunku jazdy, ale nie pozwala na wyprzedzanie pociągów? Trudno jest mi wyobrazić sobie wyprzedzanie pociągów np. na Warszawie Wileńskiej... Warszawa Wileńska jest stacją krańcową i z jej definicji wynika, że na takiej stacji nie ma możliwości wyprzedzania w potocznym znaczeniu (z wyjątkiem sytuacji, że pociąg drugi później przyjechał, ale odjechał (oczywiście po zmianie kierunku jazdy) jako pierwszy w stosunku do tego, który przyjechał, jako pierwszy). A np. Rabka Zdrój, gdzie pociąg może skończyć bieg, rozpocząć bieg, zmienić kierunek jazdy, ale nie ma możliwości wyprzedzenia ani krzyżowania, jest przystankiem osobowym (dokładnie jest to punkt ekspedycyjny, nie posterunek ruchu), bo nie spełnia kryteriów definicji posterunku następczego.
Konkludując – nie ma żadnej nieścisłości ani sprzeczności w definicji stacji oraz definicji mijanki, będącej szczególnym rodzajem stacji – powtarzam jeszcze raz – z punktu widzenia ruchu pociągów.
